معماری ژاپنی/معماری مدرن در دنیا، به دلیل چالش با سنت ها و الگوهای گذشته، همواره تأثیری بنیادی در معماری کشورها داشته است.
در این میان ژاپن و به دنبال آن معماری ژاپنی در تلفیق الگوهای بومی با فناوری های پیشرفته و نوین کشوری موفق محسوب می‌شود.
سودمندی و راحتی مشخصه معماری ژاپنی
همانطور که مینیمالیسم یا حداقل‌گرایی در حوزه هنر محتوا و موضوع را با استفاده از حداقل اجزاء نشان می‌دهد، در معماری نیز به وسیله شکل دادن به بنا با پرهیز از عناصر کاذب و تزیینی جایگاه ویژه‌ای دارد.
شاخصه مینیمالیستی نیز با حداقل‌ها مطرح می‌شود و سادگی در عین زیبایی وجه تمایز آن با سایر گرایش هاست.
معماری ژاپنی چه در گذشته و چه در امروز واجد ارزش های زیبایی-شناسانه مینیمالیستی است.
وجه اساسی پدید آمدن آن ارزش قایل بودن برای هدف نهایی معماری، یعنی آرامش و آسایش انسان است.
از آنجا که شکل گیری هر یک از اجزاء در معماری ژاپنی به گونه‌ای شکل می‌گیرد که منطبق بر الگوهای زندگی و پاسخگوی نیازهای انسانی است، کارکردگرایی و رفاه استفاده کننده در درجه اول اهمیت قرار می‌گیرد.
سودمندی و راحتی که با توجه به شیوه زندگی تعریف می شود، مشخصه اجزاء معماری ژاپنی است.
اجزاء معماری از کلیت بنا تا جزئیاتی چون مبلمان است که به زیبایی‌شناسی مینیمالیستی می انجامد.
تاریخچه هنر و معماری در ژاپن
بر اساس افسانه های ژاپنی، ژاپنیان از تبار الهه خورشیدند.
از این گذشته سرزمین ژاپن نیز مقدس و آسمانی به شمار می‌رود.
ریشه‌های نژادی مردم ژاپن درهم و مبهم است. پیش از رسیدن ژاپنی‌ها به این سرزمین، نژادهای دیگری در آنجا می‌زیستند، یکی از آنها نژاد آینو است.
به طور کلی می‌توان تاریخ فرهنگ ژاپن را به پنج دوره تقسیم و بررسی کرد:
ـ دوران باستان
ـ دوره آغاز تاریخ
ـ قرون وسطی
ـ دوره قبل از مدرنیزه شدن
ـ دوره جدید
خلاقیت هنری ژاپن، در دوران پیش از تاریخ در حدود ۷۰۰ ق. م آغاز شد که ظروف سفالی از نوع «یایویی» و گنبدهای بسیار عظیم در دوره کوفون یا تومولی ساخته شد.
نفوذ فرهنگ آسیا در این زمان به ژاپن کاملاً مشخص است.
معماری ژاپنی به دنبال همین خلاقیت های هنری در ژاپن شکل گرفته است.
معماری ژاپنی
معماری در ژاپن هم مانند چین از گودال های (چاله) اولیه آغازشد و به ساختمان های ساده با بام کاه گلی بر روی پایه‌های خیزرانی محدود می شد.
معماری ژاپنی قطعاً بایستی همگون با اقلیم آن باشد،
یعنی وجود جنگل های بسیار و همچنین بارش باران دو عاملی هستند که نقش اساسی در معماری داشته‌اند.
کاربرد چوب به عنوان مصالح اصلی و ایجاد سقف های شیب‌دار در آن سرزمین حائز اهمیت است.
نمونه‌های خانه‌های اولیه( گودالی) از دوره یایویی یافت شده است.
معماری ژاپنی همانند سایر هنرها مثل نقاشی و پیکرتراشی از مدل های چینی پیروی کرده است.
سبک دوره تانگ را می‌توان از روی مجموعه‌های معابدی مانند «هوریوجی» یا « تودای‌جی»، بازسازی کرد.
خانه ژاپنی
خانه ژاپنی اعم از محقرانه یا با شکوه تا همین اواخر، مطابق اصول ساختمانی و هنری معابد شینتو و چایخانه طراحی می شد.
خانه ژاپنی با سبک معماری ژاپنی، تقریباً همیشه ارتباطی فشرده با محیط اطرافش دارد و به عبارتی بر خلاف معماری ایرانی برونگرا است.
در هر جا که مسیر باشد در داخل یک باغ حصاربندی شده با پرچینهای خیزرانی که خود یک عنصر زیبایی آفرین است، قرار داده شده است.
بدین ترتیب حتی در شلوغ ترین محیط ها، گونه ای احساس خلوت و صمیمیت به ساکنانش القا می کند.
یکنواختی و هماهنگی تناسب ها با استفاده از زیرانداز (تاتامی) سنتی به عنوان واحدی برای ابعاد اتاق ها تامین می شود.
این ساختمان ها اساساً در چند تیر عمودی تشکیل می شود که بار را روی خود نگاه داشته اند.